Zihin Defterleri ve Suçla Mücadele

 

  Jandarma teşkilatının çeşitli kademelerinde görev yaparken anladım ki, suç yalnızca failin iziyle değil; belgelerin satır aralarında, sessizliğin içinde, kimi zaman da çelişkili bir bakışta saklanır. O anlarda zihnim bir deftere, vicdanım bir terazinin kefesine dönüşürdü. Çünkü bilgi ancak muhakeme ile birleştiğinde adalete hizmet eder.

Her suç, bir iz bırakır. Bazen bir cümle, bazen bir suskunluk, kimi zaman bir dosyada unutulmuş küçük bir not… Suçla mücadele, bu izlerin peşinden yürümeyi gerektirir. Ancak günümüzde suç sadece sokakta değil; verilerde, dijital sistemlerin içinde, belgelerin arasında saklanıyor. İşte tam da bu nedenle, kolluk kuvvetlerinin en güçlü yardımcısı artık yalnızca devriye araçları ya da silahlar değil; dijital zekâ ve yapay hafızadır.

Bugünün jandarması ya da polisi, sadece gözlemleyen değil; verileri analiz eden, bağlantılar kuran, örüntüleri gören bir düşünce mimarı olmak zorundadır. Tam bu noktada devreye giren teknolojik yeniliklerden biri de tabiri kendim bulduğum “zihin defteri” sistemleridir. En yaygın örneği aşağıda anlattığım sistemi tam karşılamasa da özellikle yazılanı anlama ve analiz etme odaklı olan Google'ın NotebookLM projesidir.

1. Zihin Defteri Nedir?

Zihin defterleri; ses, metin, görüntü, harita, ifade, tutanak ve raporları bir araya getirip anlamlandıran, kullanıcıya sorularla destek veren, önemli bilgileri öne çıkaran ve karmaşık verileri sadeleştirerek sunan yapay zekâ destekli bilgi yönetim sistemleridir.

Bu sistemler yalnızca not tutmaz. Şunları da yapar:

• Tanık ifadelerindeki çelişkileri analiz eder.

• Olay yeri inceleme raporlarını karşılaştırır.

• Tüm delilleri ilişkilendirerek suç modellemesi yapar.

• Bölgesel suç analizleriyle risk haritaları çıkarır.

• İfade ve raporlar arasındaki zaman-mekân çelişkilerini belirler.

2. Sessiz Tanık: Suçla Mücadelede Dijital Yardımcı

Zihin defteri sistemleri, adeta bir “sessiz tanık” gibi görev yapar. Kolluk personelinin zaman bulup okuyamadığı dosyaları tarar, benzer olayları eşleştirir, geçmiş yıllardaki suç örüntülerini güncel vakalarla ilişkilendirir.

Örneğin:

• Şüpheli bir şahsın geçmişte farklı şehirlerde karıştığı olayları otomatik getirir.

• Görüntü kayıtlarındaki şüpheli hareket desenlerini analiz eder.

• Farklı olaylar arasında örtük bağlantılar kurarak gizli suç ağlarını deşifre eder.

Bu özellikler özellikle kaçakçılık, organize suçlar, siber suçlar ve terörle mücadele gibi birimlerde iş gücü verimliliğini artırdığı gibi olay çözüm süresini de ciddi şekilde kısaltır.

3. Kurumsal Hafıza Kaybına Son

 Polis ve jandarma teşkilatlarında personel sirkülasyonu oldukça yüksektir. Yeni birime atanan personelin geçmiş olayları bilmesi zordur. Zihin defteri sistemleri, bu hafıza açığını kapatır. “Bu bölgede 3 yıl önce de benzer bir olay yaşandı”, “Bu şahıs geçen yıl KOM birimince ifadeye çağrıldı” gibi geri bildirimlerle süreklilik sağlar.

4. Veri Gizliliği ve Etik Sınırlar

 Her büyük güç gibi, bu sistemler de etik sorumluluk taşır. Zihin defterlerinin kullandığı veriler, vatandaşların özel hayatına dair hassas bilgileri içerebilir. Bu nedenle:

• Kişisel veriler yalnızca ilgili amaç doğrultusunda işlenmeli,

• Gereksiz veri toplanmamalı,

• Erişim izinleri kademeli olarak sınırlandırılmalı,

• KVKK ve uluslararası gizlilik standartlarına tam uyum sağlanmalıdır.

Zihin defteri, sadece bir suç çözme aracı değil, adeta adalet terazisinin dijital kefesidir.

5. Yeni Nesil Kolluk Gücü: Bilgiyle Silahlanmış Vicdan

 Geleceğin güvenlik güçleri, sadece silahlı değil; analitik düşünen, veriye hâkim, etik kurallarla hareket eden bireyler olacaktır. Zihin defterleri bu dönüşümün yalnızca bir parçasıdır ancak doğru kullanıldığında, hem olayların aydınlatılmasında hem de halkın güven duygusunun korunmasında oynayacağı olumlu katkı tartışılmaz. Artık suçun izi sadece sokakta değil, verinin içinde saklıdır. O veriye ulaşmak, onu anlamlandırmak ve adaletle birleştirmek için zihin defterleri, güvenlik bürokrasisinin yeni pusulalarından birisi olacaktır.