PROMPT KOMUTANI

  İLİNEKSEL AŞKLAR Şehrin varoş bir mahallesinde, gürültülü apartmanın en üst katında, adam bilgisayarının başında oturuyordu. Etrafını kitaplar, eski dergiler, yarısı içilmiş kahve kupaları ve dağınık kağıtlar sarmıştı. Küçük bir gezegeni andıran stüdyo dairesinin karışık kokusunu (biraz küf, biraz fazla kitap, biraz daha fazla yalnızlık) derin bir nefesle içine çekti. Burası onun evreni, sığınağı, bazen de hapishanesiydi. Ekranın mavi ışığı yüzüne vururken, parmaklarını klavyenin üzerinde gezdirdi. Sanal alemin karanlık dehlizlerinde, ilineksel aşklar peşinden koşmaktaydı. Spinoza'nın felsefesinden ödünç aldığı "ilineksel" kavramı, tam da aradığı ilişkileri tanımlıyordu. Özün değil, varoluşun rastlantısallığından doğan, geçici, nedensiz ve belki de anlamsız bağlantılar. Tanışma uygulamasında profilleri tarıyordu. Her bir fotoğrafta kendine göre bir hikâye, bir imkân arıyordu. Bazen yürekli, bazen yüreksiz cümleler kurup duruyordu. "Merhaba, profilinizden çok ...

  AŞKIN GÖZLERİ Akşamın koyu gölgeleri, şehrin üzerine yavaşça çökerken, adam apartmanının balkonunda tek başına oturuyordu. Gökyüzü turuncu ve mor tonların dansıyla renklenirken, elindeki gümüş kaplama çakmakla sigarasını yaktı. Afili sigarasından derin bir nefes çekti, dumanı akciğerlerine doldurdu ve yavaşça gökyüzüne doğru üfledi. Duman, havada kıvrıla kıvrıla yükselirken, gözleri uzaklara daldı. Aşkın gözlerini düşünmeye başladı. O kehribar rengi gözler, içlerinde saklı bir evrenle, onu bu dünyadan koparıp bambaşka bir alemde yaşamaya davet ediyordu sanki. Sevdiği kadının gözlerindeki o derinlik, adamı hem korkutuyor hem de cezbediyordu. Her aklına gelişinde sanki ciğerleri sorumluymuş gibi sigarasından daha derin nefes çekiyordu, dumanla birlikte acısını da havaya savurmak istercesine. Telefonunu çıkardı cebinden. Son mesajlarına baktı. Gece üçte yazılmış, "Uyudun mu?" mesajına kadın ertesi sabah cevap vermişti: "Özür dilerim, dün erken yattım." Bu kısa,...

     Yapay zekâ sistemleri bugün hayatımızın her alanına dokunuyor. Ancak bu sistemlerin temelini oluşturan Büyük Dil Modelleri (Large Language Models - LLM) bir anda ortaya çıkmadı.  Bu yazıda, LLM kavramını daha somut anlatabilmek için örnek olarak en yaygın bilinen sistemlerden biri olan ChatGPT'nin (OpenAI tarafından geliştirilen GPT modelleri serisinin) gelişim süreci üzerinden ilerliyoruz.  Arkasında onlarca yıl süren birikim, bilimsel kırılmalar ve devrim niteliğinde gelişmeler bulunuyor.  Bu yazıda, dil işleme teknolojilerinin evrimini, Transformer devrimini , GPT’nin doğuşunu ve Prompt uzmanlığının bu gelişimdeki rolünü sade ve anlaşılır bir şekilde sunuyorum. 1. Başlangıç: İstatistiksel Dil Modelleri 1990'lı yıllarda doğal dil işleme çalışmaları büyük ölçüde istatistiksel yöntemlere dayanıyordu. n-gram gibi modeller, kelimeleri birbirlerine yakınlıklarına göre sıralıyor, ancak uzun metinlerde bağlamı kurmakta yetersiz kalıyordu.  Cüm...

  SIKILGAN GÜLÜMSEMELER Adam, direksiyon başında yolların kesişimini izlerken, geçmişinin sıkılgan gülümsemelerinden bir tanesini daha yaşamamak umuduyla otomobiliyle yeni tanıştığı kız arkadaşının yanına gitmek için yoluna devam ediyordu. Kadın, Nergis, bir hafta önce ortak arkadaşlarının doğum günü partisinde tanıştığı esmer, uzun boylu, gözlerinin derinliğinde bir hüzün taşıyan biriydi. Sadece bir kere görüşmüşlerdi, o da kalabalık bir ortamda. Bugün ilk gerçek buluşmaları olacaktı. İzmir'in öğleden sonra trafiği, her zamanki gibi bunaltıcıydı. Karşıyaka'dan Konak'a doğru ilerlerken, beyaz BMW'sinin torpido gözünden bir sigara çıkardı, çakmağını ararken telefonunun yanıp sönen ışığını fark etti. Araç kullanırken telefona bakmak tehlikeliydi, ama kırmızı ışıkta durduğunda telefonunu eli titreyen bir heyecanla kontrol etti. Arayan annesiydi. "Efendim anne," dedi, bir yandan da yeşil ışığın yanmasını kollarken. "Oğlum, eve gelirken ekmek al, taze ...

  GICIRDAYAN İLİŞKİLER Ekranın mavi ışığı odanın loşluğunda adamın yüzünü aydınlatıyordu. Parmaklarının ucundaki hafif terle klavyeye dokunuyordu. Bilgisayarının başına oturmuş, avını bekleyen sabırlı bir yırtıcı misali sohbet sitesindeki bütün bayan rumuzlarına aynı mesajı gönderiyordu:   "Slm,   “Nasılsınız?" Bu, yılların tecrübesiyle edindiği bir taktikti. İlk olarak ayrım yapmadan bütün bayan rumuzlarına bu mesaj gönderilir, sonra cevap veren herhangi birisine daha spesifik sorular sorulur. Algoritmik bir yaklaşım gibiydi, bu – neredeyse matematiksel bir kesinlikte sonuç veren bir formül. Kadınların cevap oranı düşüktü elbette, yüzde on belki, ama günde yüz mesaj göndererek on kadınla iletişim kurmak mümkündü. On kadından ikisi veya üçü muhakkak sohbeti ileri taşıyacak cesareti gösterirdi. Taktikler silsilesinin ikinci adımı, verdikleri cevaplara göre biraz da edebi ve marjinal cümlelerle skype veya benzeri özel adresi almaktı. Kadınları etkileyen şey, adamın ...